Nieuwe-oude uilenborden

In 1972 heeft de boerderij een nieuwe rieten kap gekregen én nieuwe typisch Friese uilenborden (ûleboerd in het Fries). Aangezien ook wij de hele kap moeten vervangen en de uilenborden wel aan een opgeknapbeurt toe zijn, hebben we natuurlijk meteen wat onderzoek gedaan naar hoe dat nou precies werkt met uilenborden. Waarom zien ze er allemaal net iets anders uit en wat is de betekenis van de symbolen?

En wat blijkt? Er klopt helemaal niets van de uilenborden van Nynke’s Pleats! Blijkbaar hebben ze in de jaren 70 tijdens de restauratie maar wat gedaan. Ondanks dat er een grote variatie is aan uilenborden en sommige zelfs uniek zijn, hoort dit model niet thuis in deze streek. Voldoende reden voor ons om uit te zoeken wat wél een goede optie zou zijn. Daarvoor is het heel waardevol om oude foto’s van de boerderij te hebben verzameld van voor de restauratie.

het 'verkeerde' uilenbord uit 1972

De boerderij was vlak voor restauratie (ca. 1970) in zeer slechte staat. Ook de oorspronkelijke uilenborden zijn er niet meer. We moeten dus verder terug in de tijd.

De boerderij na de oorlog (ca. 1950), nog volop in gebruik, maar de ornamenten van de uilenborden zijn al deels verdwenen. Aan de achterzijde steken alleen de zwanen nog boven het dak uit.

Nog verder terug in de tijd is het raak! Op een ingekleurde foto van Nynke voor de boerderij van voor de oorlog (ca. 1935) zijn de oude uilenborden (deels) te zien!

Door het vergroten van de foto en het toevoegen van contrast is het ons gelukt om een redelijk goed beeld te krijgen van hoe de uilenborden er begin 20ste eeuw hebben uitgezien. We hebben ervoor gekozen deze oorspronkelijke borden te reconstrueren voor op het nieuwe rieten dak, dat inmiddels helemaal klaar is. Bob heeft daar een tekening voor gemaakt. 

Opvallend is dat die uilenborden ook niet typisch zijn voor de streek: het zijn unieke eenvoudige borden met een groene ‘makelaar’ (het centrale ornament) met witte (klaver)bladeren en krullen aan de zijkant en natuurlijk de twee karakteristieke zwanen. 

Er is wel enige verbeeldingskracht nodig geweest voor het reconstrueren van de onderkant van de makelaar en het ‘gat’ waardoor de uilen naar binnen konden vliegen om muizen te vangen in de schuur. Dat deel stond helaas niet op de foto. Door veel andere types te bekijken hebben we toch een zeer geloofwaardige reconstructie kunnen maken.

Het werk is uitgevoerd door een gespecialiseerde uilenbordenmaker: Anno de Jong uit Luinjeberd. Omdat op het oorspronkelijke achterste uilenbord een windvaan stond, hebben wij deze ook toegevoegd. Het resultaat is prachtig!

Comments are closed.